De gratia operante apud S. Thomam, Cursus specialis, 1942
Sku: 46000DTL040
Archival Number: A46
Author: Lonergan, B.
Language(s): Latin
Decade: 1940
Open 46000DTL040.pdf
Description:
16 pp. (5 typed, 11 handwritten) for this course. BL's notes for course on gratia operans, 1942.
Transcription:
A46
I-A\14\6
Cursus specialis, De gratia operante apud S. Thomam, 1942
16 pages (5 typed, 11 handwritten). See TOC 24 (LRI 41.7.2)
[page 1: typed]
Cursus specialis, De gratia operante apud S. Thomam, 1942
1. Lege 1a 2ae, 111, 2
Indica schema divisionis gratiarum
a) in Summa
b) in De Ver
c) in Sent DT, Bonavent, S Albert
Conclusio: agitur de evolutione non unius tantum mentis sed integrae theologiae
Quaestio: quaenam praecise fuerit haec evolutio?
2. De utilitate quaestionis
a) Discitur non theoretice sed in concreto methodus faciendi opus scientificum
b) Intelligitur natura et indoles theologiae: quid theologia positiva, scholastica, speculativa; quemadmodum haec inter se cohaereant; quid fecerint PP, scholastici medievales, theologi subsequentes; quinam sit progressus theologiae; utrum progrediatur et proficiat theologia eodem modo ac ceterae scientiae
c) De evolutione dogmatum; quaestio maximi momenti; quemadmodum se habeat progress theologiae ad evolutionem dogmatum; in quo consistat error veterum auctorum, num in fide an in defectu speculationis?
Si bene examinatur una quaestio, clavis adest ad solutionem plurium
d) Ipsa quaestio in se maxime commovebat mentes hominum, gratia et liberum arbitrium
e) Introductio ad tractatum de gratia, difficilem; non statim in theoremata valde difficilia de ente supernaturali sed pedetentim progrediemur ita ut non ponamus supernaturalitatem gratiae antequam necessitatem huius theorematis perspectam habuerimus
[page 2: typed]
Cursus specialis, De grat oper apud DT, 1942
3. De opere S Aug, De gratia et libero arbitrio.
a) citatur 1a 2ae, 111, 2
b) non de omnibus operibus S Aug ex art DTC, vel similis sed ipsa eius verba inspicienda
ratio est quia omne commentarium, summarium exprimit mentem et modum cogitandi non ipsius Aug sed commentatoris; si volumus evolutionem inspicere, tunc ips Aug
c) quaestio ergo est, quid praecise dixerit S. Aug hoc in opere (de facto fere idem in caeteris)
4. De ortu quaestionis
a) Pelagianus DB 101-109 (anno 418)
b) Monachi Hadrumetani
epist Aug 214 215 (anno 426, 427?) thesis p 49
5. De natura solutionis, de indole tractatus
a) num solutio speculativa ad modum Calvini, Jansenii, Banezii, Molinae
nihil prorsus huiusmodi; tentamen inveniendi solutionem quaestionum speculativarum est anachronismus
b) est tractatus dogmaticus
arguitur ex S Scr, continuo, thesis p 51 note 5
si non intelligant, credant et orent ibid
6. Divisiones operis
thesis p 52 # 2.12
7. De libero arbitrio; prima sectio ## 2-5
a) trade argumenta ex SScr
b) NB nulla definitio libertatis, nullae distinctiones sed tantummodo iuxtapositiones thesis p 53 #2.12A
8. De gratia, de dominio divino, de mysterio
thesis 53-56
9. De notione gratiae thesis 56-57
De gratia operante et cooperante 58-61
De problema libertatis: semper liber, liber a iustitia vel liber a peccato
[page 3: typed]
Lombardus: italus, parisiensis, saec XII
positivista: collegit sententias SScr et PP et in ordinem redegit
facile tolerat contradictiones sed sensu communi abundat
Libertas: duplex definitio
philosophica: liberum de voluntate iudicium; homo non coercetur in sui determinatione; non implicat potentiam peccandi
theologica: liberum arbitrium est quo bonum velimus gratia assistente et malum gratia desistente
Gratia: fides quae per caritatem operatur
est una probabiliter, operans et cooperans
est habitus probabilius, non mere actus internus
Necessitas gratiae:
conceptio psychologica: quattuor status liberi arbitrii
At haec non rigide tenentur
1 non posse non peccare, difficultas contra libertatem
citat hieronymum: hominem semper et peccare et non peccare posse
2 "bona cogitatio praecedit fidem"
sunt multae gratiae ante "fidem quae per caritatem operatur" sed his non recte vivitur; notio de merito spnt
3 gratia est necessaria ad bonum opus
utique sed domos aedificare, agros colere sunt bona opera et fiunt sine gratia per solum liberum arbitrium
4 cur gratia in Adamo, non peccavit
ut proficiat ad vitam aeternam
sed ante gratiam, potuit resistere et non potuit proficere
cur non meritum? meritum praesupponit difficultatem
[page 4: typed]
Albertus M, theologien de la grace sanctifiante
clarissime concepit duplicem ordinem, naturalem et meriti
gratia est habitus, causa formalis
[page 5: typed]
Anselmus: italus, benedict, archiep Cantuar, saec XI
speculativus: tituli
acutissimus: concordia, non explicat Deum; sed estne contradictio
methodus: crede ut intelligas
non distinxit duplicem ordinem intellectionum, phil et theolog
dialogos conscripsit
synthesis: rectitudo
veritas est rectitudo sola mente perceptibilis
iustitia est rectitudo voluntatis propter se servata
unde conceptio psychologica de gratia: etiam sed non tt
unde infantes non iustificantur baptismo
gratia praeveniens est causa rectitudinis
subsequens est eadem
necessitas gratiae, quia voluntas non est recta quia recte vult, sed recte vult quia est recta; peccatum est servitus curvatio naturae; ex peccato sine gratia nulla salus prorsus
libertas est potestas servandi rectitudinem voluntatis propter ipsam rectitudinem
est ipsa potestas qua talis: peccator manet liber etiamsi servus et non potest non peccare propter curvationem, sicut potestas videndi manet in aliquo qui carcere tenebroso et oculis ligatis includitur; non potest videre sed habet ipsam videndi potentiam
[page 6: handwritten]
Esse evolutionem apud S Thomam
in ipsa theologia
Quinam pelagiani D 101-108
Augustinus ad monachos Hadrumenti - negant liberum arbitrium
probatur libertas arbitrii
indicatur [?] doct de gratia
Deus omnes voluntates [word?]
Iudicia divina iusta 55 thesis
Doctrina de gratia
à contra pelagianos Th p 54
á gratia operans & cooperans p 58 ff
â quaenam gratia p 56 ff
d positio dialectica
aequivocatio - liber = non habens
liber = sui causa
confusio: meritum
actus moraliter bonus--habit, act
super, nat
problema ???
Semi Pelegiani D 17?
[page 7 - handwritten]
Gratia
quidquid datur gratis
Laborans: omne quod homo nascens accipit, vel post
omne quod electus nascendo accipit vel post
virtutes electorum
naturalia gratuita
Rad. ardens - omnia nunc gratuita quia peccatum Adami
Langton
gratuitum --> meritum
gratia = gratum faciens
Praepositinus
ratio = optimum in natura
fides est supra rationem
ergo gratuita quia supernaturalia
Philippus Canc.
duplex ordo
naturale: ratio, naturalis amor amicitiae erga Deum
supernat: fides, charitas, meritum
Simul 1) contra waldenses et catharos rebaptizantes
2) Aristotelianismus
Distinctio: habitus
actus
gratia = habitus supernaturalis gratum faciens
= vita in Xto: vivificari --> gratia
illuminari --> fides
uniri --> charitas
[page 8 - handwritten]
Gratia operans in magnis Commentariis
Albertus magnus -
gratia = habitus supernaturalis gratum faciens
gratia operans - informans voluntatem
facit voluntatem capacem merendi
gratia cooperans - informans actum voluntatis
habitus gratiae --> forma meriti
libeum arbit --> materia actus
optime, sed non id quod dicit Augustinus
non ut bonum velit sed ut bene velit
non ut perficiat (alia gratia) sed materia et forma
Bonaventura magis attendit ad Augustinum
gratia operans inclinat voluntatem ante actum
sicut forma gravitatis in quiescente [something crossed out here]
gratia cooperans inclinat voluntatem in actu
sicut forma gravitatis quando cadit
Thomas distinxit duplicem seriem textuum
voluntatem sanat - voluntatem inclinat
gratia: ut forma: informans voluntatem, sanans -->operans
informans actum -->cooperans
ut habitus: ad actum interiorem velit --> operans
ad actum exteriorem perficiat -->
cooperans
Difficultas: una gratia gratum faciens - Aug. duo saltem gratiae
[page 9 - handwritten]
Transitus de theoria psychologica ad theoriam metaphysicam
psychologica: non posse non peccare sine gratia post peccatum Adae
gratia: ut bonum velit
ut bonum perficiat
practice negatur libertas
definitio theologica
metaphysica: non posse mereri sine gratia etiam ante peccatum Ad.
gratia: ut gratus fiat --> forma
ut ad bonum inclinetur --> habitus
Requiritur synthesis
homo indiget gratia:
à quia meritum est ultra naturam
á quia post lapsum adest corruptio
Deest synthesis in Sent. S Thom & S Alberti
non posse non peccare
Deerat synthesis
(1) non posse non peccare
Lombardus in difficultate citat Hieronymum
Albertus: impossibile, agitur de remissione peccati
sine gratia, non de evitutione [?]
S. Thomas: Sent impossibile, agitur de remissione
S. Thom: de Veritate 24.12 "et ne nos inducas in tentationem"
explicatio psychologica
peccans mortaliter inclinatur a fine ultimo
si cogitat de inferno, potest vitare peccatum
non potest perpetuo cogitare
ergo inevitabiliter peccabit mortaliter
[page 10 - handwritten]
Deerat synthesis
(2) S. Aug. praevenit ut bonum velimus
subsequitur ut perficiamus
si praevenientem, debemus orare pro subsequente "ne nos inducas"
Albertus, Bona., Thomas
in Sent una gratia gratum faciens, habitus
multi effectus
Thomas de Veritate "debemus orare pro gratia subsequente"
nemo orat pro eo quod ratione distinguitur ab eo quod jam habet.
Distinctio: gratia gratis data
gratia gratum faciens
gratis data - Lomb. opponit "gratis dans"
post Langton - gratia gratum faciens est gratia